Ngược dòng sông Chảy khoảng 6km, từ trung tâm xã Bảo Nhai (huyện Bắc Hà) thuyền sẽ đưa bạn qua thành cổ Trung Đô với nhiều huyền thoại. Dòng sông Chảy đến đây thắt lại tạo thành dòng sâu, hiền hoà, len lỏi giữa hai bờ vách thành dựng đứng. Hai bên là cánh rừng nguyên sinh, phủ lên cảnh quan một miền khí hậu trong lành mát mẻ.

Những dòng suối nhỏ từ trên cao đổ xuống như dải lụa, mờ ảo, lất phất như mưa bay. Dòng nước như người thợ điêu khắc lành nghề đục vào vách đá tạo nên những đài sen nổi, những nhũ đá muôn hình vạn dạng. Kia là chú voi đang cúi đầu uống nước, đây là con đại bàng cất cánh bay lên… và hội tụ lại thành bồn tắm thiên nhiên kỳ thú. Nơi đây chính là suối Tiên.

Bắc Hà là một huyện vùng cao của Lào Cai, nằm trong vùng cao nguyên đá vôi của vòm sông Chảy. Theo vòng cung điệp trùng từ phía bắc huyện Si Ma Cai về gần tới gần thị trấn Bắc Hà ở độ cao trên 1000m, du khách gặp núi Cô Tiên đứng đơn lẻ ngất trời.

Đến với núi Cô Tiên - đến với địa thế có tầm nhìn. Trên vách đá phẳng rộng như được bàn tay nghệ nhân đẽo gọt tạo am nhỏ, đặt tượng bà Quan Âm mặt quay về phương Nam, du khách không những được thưởng thức những nét đẹp văn hoá truyền thống độc đáo của người vùng cao, mà còn được ngắm nhìn cảnh quan thiên nhiên kỳ thú, và núi Cô Tiên sừng sững ngay trước mặt du khách. Bao quanh thị trấn như tràn ngập trong biển mây khi mùa hoa mận nhỏ, phiên chợ náo nhiệt với đầy đủ với sắc màu váy áo, dinh thự Hoàng A Tưởng trầm tĩnh uy nghi và những ngôi nhà tân thời, những thảm lúa, nương ngô, cánh rừng xanh ngắt, con đường ngoằn nghèo uốn quanh các quả núi… chứng minh cho sự thịnh vượng của một vùng đất.

Bản Tả Phìn cách thị trấn Sa Pa 12km, chếch về phía bắc, nơi có hai dân tộc Dao và H'Mông cư trú

Cách trụ sở UBND xã Tả Phìn gần 1km về phía bắc có dãy núi đá vôi, là một nhánh của dãy Hoàng Liên Sơn. Trong dãy núi này có một quả núi nhỏ, dưới chân núi nứt ra một cửa hang, chiều cao khoảng 5m, rộng khoảng 3m, mở ra một lối đi xuyên xuống đất. Đi khoảng hơn 30m trong tối tăm, gập ghềnh sẽ gặp một hang động. Từ đây động chia đi rất nhiều ngả chúc xuống lòng đất chỉ vừa một người chui lọt, nhiều đoạn cheo leo phải bám vào những tai đá, đu người mà lên xuống. Đi theo những vách nhỏ này càng tỏa ra nhiều lối, thậm chí có những ngách đi vòng vèo, rích rắc và cuối cùng vẫn trở về vị trí ban đầu.

Cốc San đã từ lâu được biết đến như một điểm du lịch lý tưởng của người dân thị xã. Từ quốc lộ 4D, một con đường đất nhỏ có chiều dài khoảng hơn 1km dẫn vào Cốc San. Hai bên đường là những cánh đồng nhỏ và làng xóm của dân địa phương. Khi còn cách Cốc San khoảng 300 - 400m, bạn đã có thể nghe được tiếng suối chảy rầm rì.

Cốc San nằm giữa hai đồi thấp. Khe đồi tạo thành một con suối có độ dốc trung bình, ở đó có những thác nước xếp từ thấp lên cao tựa như những bậc thang. Các hang động ở Cốc San được phân bổ ở rất nhiều nơi, và có một điều rất đặc biệt là hầu như ở mỗi gầm một con thác, sau làn nước cong đổ từ trên cao xuống lại có một hang động. Phong cảnh Cốc San hài hoà và khoáng đạt. Mọi người mỗi khi đến đây đều cảm nhận được sự huyền bí diệu kỳ toát lên từ những ngọn thác, những mô đá và những hang động. Cứ độ vài chục mét lại có thác đổ, khoảng cách giữa các thác là những đoạn suối bằng lặng trong xanh chảy giữa hai bờ cát.

Cốc San có những bãi đá gồm nhiều phiến đá nhỏ to khác nhau, nhấp nhô trùng điệp. Ðặc biệt có nhiều phiến mặt rất bằng phẳng và rộng lớn có thể ngồi được vài chục người. Khí hậu ở Cốc San rất trong lành và mát mẻ khiến ta có cảm giác thật dễ chịu. Vào những ngày hè hoặc những ngày nghỉ lễ, rất nhiều người đến với Cốc San. Ða số họ là thanh niên, học sinh... Khi đến Cốc San ngoài việc thăm thú các phong cảnh, chụp ảnh... họ còn được tắm mình trong làn nước trong xanh mát lạnh.

Với chiều dài 280km từ Phong Thổ đến Hòa Bình, chiều ngang chân núi rộng nhất khoảng 75km, hẹp là 45km, gồm ba khối, khối Bạch Mộc Lương Tử, khối Phan Si Păng và khối Pú Luông. Cả mái nhà đồ sộ này ẩn chứa bao điều kỳ lạ, nhưng kỳ lạ và bí ẩn nhất, chính là đỉnh Phan Si Păng…

Phan Si Păng được ví là nóc nhà Việt Nam và của Đông Dương sừng sững đang chinh phục lòng ham mê leo núi của các du khách ưa mạo hiểm.Trên điểm cao 2.963m có cột mốc đánh dấu năm 1905 người Pháp đã tới chinh phục đỉnh cao. Lên cao nữa là một khối đá khổng lồ, được kê lên bởi những hòn đá nhỏ tựa chiếc bàn. Đỉnh Phan Si Păng đấy! Tiếng địa phương gọi "Hua-si-pan", nghĩa là phiến đá lớn khổng lồ nằm chênh vênh. Đỉnh Phan Si Păng cao ngất giữa trời mây được kết cấu bởi những phiến đá như vậy.

Thác có độ cao khoảng 200m, nằm dưới chân đèo Ô Quy Hồ, là thượng nguồn của dòng suối Mường Hoa thơ mộng.

Đứng dưới chân ngọn thác, du khách có thể nhìn thấy dòng nước ầm ầm đổ xuống, tung bọt trắng xóa với âm thanh vang dội núi rừng tạo nên cảm giác vô cùng hoang dã và kì bí. Bao quanh thác còn có thảm thực vật quanh năm xanh tốt. Đặc biệt vào mùa đông, khu vực thác Bạc là một trong những nơi có băng tuyết dày nhất Sa Pa.

Men theo bậc thang lên chiếc cầu vòm ở độ cao chừng 30m, du khách sẽ có cảm tưởng như thác nước đang đổ về phía mình, trên là màn bụi nước lan tỏa như vệt mây che khuất phần nào ngọn thác, dưới là bọt nước bắn tung như “nhảy múa” dưới nắng vàng, phả hơi mát lạnh, âm vang trầm bỗng giữa đại ngàn gió núi. Leo tiếp lên cao, du khách còn có thể chiêm ngưỡng toàn cảnh phố núi Sa Pa, thung lũng Sín Chải với bản làng thấp thoáng trong màn sương mờ ảo, bao quanh là những dãy núi trập trùng, nhấp nhô về phía chân trời.

Theo con đường ngoằn ngoèo từ thị xã Lào Cai vào thị trấn nghỉ mát Sa Pa, qua khỏi địa phận Mường Tiên, theo tiếng địa phương, vùng đất dễ gây ấn tượng bởi con suối trong vắt, ngay cạnh bờ suối có một gốc cây đa bây giờ đang có nguy cơ lụi tàn mà khách bộ hành thường thắp hương cầu may, có một mạch nhỏ khiêm nhường chảy rỉ rả không làm cho ai để ý. Bên cạnh đó, là một ngôi nhà, mái ngói phủ đầy rêu phong. Mạch nước ấy khiêm nhường như thế, nhưng nghe nói không biết có đúng, nó đang chiếm lĩnh một vị trí trong viện bảo tàng ở nước Pháp? Vì chính mạch nước ấy đã từng là nguyên liệu dồi dào của hãng nước khoáng Đông Dương xưa kia!.

Thác Na Pao có bề rộng mặt nước khoảng 20m. Nhìn từ xa, thác Na Pao giống như những dải lụa trắng vừa nhấp nhô uốn lượn theo triền đá; vừa mỏng manh, dịu dàng đến lạ kỳ. Riêng phiến đá to nhất có chu vi bằng khoảng hàng chục người ôm, mạch nước ngầm từ trong lòng núi Suối Thầu đã phun ra ở phía trên đỉnh phiến đá, tạo hình giống như một búi lụa trắng với những dài lụa dày, mỏng khác nhau phủ khắp bề mặt phiến đá.

Đến với thác Na Pao, là du khách đến với một bầu không khí trong lành, mát mẻ với nhiệt độ trung bình mùa hè khoảng từ 20 - 25^ºC, mùa đông khoảng từ 13 - 15^ºC và một hệ thực vật rừng phong phú, đa dạng. Nơi đây còn cung cấp nguồn nước dồi dào phục vụ tưới tiêu cho nông nghiệp của bà con người dân tộc Nùng, Giáy, Mông. Hy vọng trong tương lai gần, thác Na Pao sẽ trở thành điểm du lịch sinh thái lý tưởng của du khách mỗi khi đến Mường Khương.

Thác Tình yêu có độ cao gần 100m. Thác bắt nguồn từ đỉnh Phan Si Păng rồi mang theo hơi lạnh của núi rừng chảy qua nền địa hình cao, dốc; đổ xối xả, ào ạt xuống dòng suối Vàng tung bọt trắng xóa. Nhìn từ xa, du khách sẽ thấy dòng thác giống hình một chiếc nón; thấp thoáng sau từng lớp nước mỏng chảy ở hai bên rìa thác là một thảm thực vật rừng xanh tốt; dưới chân thác, con suối Vàng óng ánh nghiêng mình uốn lượn với hai bên bờ là những thảm cỏ xanh mượt trải dài dưới chân những bụi trúc gai...

Để đến với quần thể hang động Hàm Rồng, du khách sẽ phải men theo dòng suối Tùng Lâu với cửa chính vào động là đầu nguồn của dòng suối. Dòng suối này quanh năm uốn mình trên từng khe núi và tạo thành dòng thác "Pao Tủng" - một thắng cảnh tuyệt diệu của cả vùng Mường Khương.

Quần thể hang động Hàm Rồng bao gồm 4 hang, đó là: hang Lũng Pâu, hang Nắm Oọc, hang Mười Ngựa và khu hang động Cao Sơn; trong đó có 2 hang chính nối liền nhau với tổng chiều dài khoảng 750m.

Đến với quần thể hang động Hàm Rồng, du khách sẽ có dịp được chiêm ngưỡng vẻ đẹp huyền bí giữa một vùng núi rừng bao la, rộng lớn.

Chủ nhân của trang trại hoa này là một doanh nhân đã có nhiều năm gắn bó với nông nghiệp Việt Nam. Bằng tình yêu với hoa, anh đã nhân giống, bảo tồn và cung cấp nhiều giống hoa quý hiếm, làm mãn nhãn du khách mỗi khi có dịp đến đây. Trang trại hoa của anh còn tạo công ăn việc làm cho đồng bào các dân tộc tại Bắc Hà nhờ được hướng dẫn, làm quen với công nghệ trồng hoa tiên tiến ngay trên mảnh đất quê hương.

Hoa ở đây mùa nào cũng nở. Nở xuyên suốt cả bốn mùa là phong lan. Từng nhành phong lan nơi núi đá cổng trời cùng về đây “họp mặt” với các loại phong lan mới du nhập cả trong và ngoài nước. Bên cạnh các giò lan rừng quyến rũ, mang đậm nét hoang dã của núi rừng Tây Bắc còn có các chậu hoa sặc sỡ sắc màu như cẩm tú cầu, oải hương, cát tường, dạ yến thảo, ngọc trâm… Những thảm hoa màu đỏ, hồng, vàng, tím trải dài khiến cho bất kì ai đến đây đều cảm thấy vô cùng thích thú.

Từ thị trấn Sa Pa, du khách đi qua một đoạn dốc quanh co khoảng 20km, du khách sẽ đến với đèo Ô Quy Hồ - đèo Hoàng Liên, nơi đây thuộc địa phận Vườn Quốc gia. Tiếp tục men theo con đường mòn uốn lượn quanh triền núi ở độ cao trên 1.000m so với mặt nước biển, du khách sẽ bao quát hết được phong cảnh núi rừng nơi đây - một khu rừng với bạt ngàn cây xanh được phủ bởi những dải nắng vàng óng ánh đan xen vào nhau... thấp thoáng trong đó là từng vạt hoa đỗ quyên, hoa lan rừng, hoa mận... như đang cùng nhau khoe sắc; phía xa xa, những bản làng người dân tộc lấp ló qua từng làn sương mỏng...

Vườn Quốc gia Hoàng Liên chủ yếu là rừng nguyên sinh với một thảm thực vật rừng kín thường xanh á nhiệt đới núi cao và một hệ động vật rừng phong phú, đa dạng.Vườn Quốc gia Hoàng Liên - một trong những khu rừng đặc dụng quan trọng của Việt Nam có tổng diện tích vùng lõi 29.845 ha, bao gồm một hệ thống núi cao thuộc dãy Hoàng Liên Sơn, trong đó có đỉnh Phan Xi Păng cao 3.143m và diện tích vùng đệm là 38.724 ha, bao gồm thị trấn Sa Pa, một số xã thuộc huyện Sa Pa, một phần huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai và 2 xã thuộc huyện Than Uyên, tỉnh Lai Châu.

Nằm ngay cạnh trung tâm thị trấn Sa Pa, núi Hàm Rồng là điểm du lịch nổi tiếng mà bất cứ ai đến Sa Pa đều muốn ghé thăm. Thuộc dãy Hoàng Liên Sơn hùng vĩ, ở độ cao gần 1.800m, núi Hàm Rồng gồm những dãy đá nhấp nhô với nhiều dáng vẻ kỳ thú. Nhìn từ xa, núi Hàm Rồng giống như một con rồng khổng lồ đang uốn mình, nằm phục hướng về phía tây dãy Hoàng Liên Sơn. Phần đỉnh núi được Mẹ thiên nhiên khéo léo sắp đặt khiến những mỏm đá vô hồn ngẫu nhiên lại mang những hình ảnh đầy hữu ý. Người dân ở đây gọi mỏm núi đó là núi Đầu Rồng bởi trông giống đầu một con rồng đang hướng về phía trời cao. Có rất nhiều dị bản về truyền thuyết núi Hàm Rồng nhưng các truyền thuyết này đều nói đến tình cảm yêu thương, ân nghĩa mặn nồng, thủy chung của loài rồng.

Có mặt nhiều nhất ở núi Hàm Rồng, ngoài phong lan còn có hoa cẩm tú cầu. Hoa không chỉ mọc tự nhiên ở các kẽ đá, cạnh các tiểu cảnh mà còn được trồng thành vườn với những bông lớn, đường kính lên tới 30cm. Dù màu không quá sặc sỡ, chỉ phớt hồng, xanh hoặc trắng nhưng do mọc thành cụm và nở rộ dài ngày ngay trên nền đất đá, nên bất cứ nơi nào có cẩm tú cầu thì ở đó đều bừng lên sức sống mãnh liệt như xua đi cái giá lạnh và sự khô cằn của sỏi đá vùng cao.

Tới thăm Hàm Rồng vào mùa xuân, du khách còn có cơ hội thưởng ngoạn vẻ đẹp chốn tiên cảnh của vườn đào phai cổ thụ. Ở đây, những cây đào rêu phong nở hoa rực hồng cả một góc núi. Thấp thoáng là màu trắng tinh khôi của những bông hoa mơ, hoa mận.

Không chỉ ngất ngây với nhiều loài hoa đẹp, rực rỡ sắc màu, núi Hàm Rồng còn được coi là nơi ngắm nhìn toàn cảnh thị trấn Sa Pa tuyệt vời nhất với 3 điểm ngắm là Vườn lan 1, trạm viễn thông Sa Pa và Sân Mây trên đỉnh núi. Ở các độ cao khác nhau, du khách sẽ có góc nhìn mới lạ về “thành phố trong sương”. Trong đó, Sân Mây được coi là điểm ngắm Sa Pa mãn nhãn nhất bởi ở vị trí này, du khách có thể cảm nhận được sự giao thoa của trời đất một cách rõ nét nhất.